1 april, Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer van kracht
30 maart 2017 – Deze keer is het echt geen grap. De maatregelen die door het Ministerie van Financiën zijn bedacht rond het pensioen van de directeur-grootaandeelhouder (DGA) zijn eindelijk definitief en gaan in per 1 april 2017. Ten opzichte van het laatste bericht hierover op onze website is er niet zoveel veranderd. Daarom geven we in dit bericht een beknopte samenvatting van de Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer (WUPEB) en de belangrijkste gevolgen daarvan voor de DGA en diens partner.
De wet gaat dus in op 1 april 2017 en dat geeft ook meteen een paar termijnverschuivingen. 1 april, Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer van kracht is dus geen 1 april-grap.
Premie vrijmaken en afkopen verzekerd pensioen
Zo mag pensioenopbouw in eigen beheer plaatsvinden tot uiterlijk 1 juli 2017; dus op uiterlijk 30 juni 2017 moet nu nog (deels) in eigen beheer voorkomende actieve pensioenopbouw gestopt en premievrij gemaakt worden. Dit was eerst 1 januari 2017.
Als de DGA het pensioen (deels) bij een professionele verzekeraar heeft ondergebracht, dan mag die polis afgekocht worden en de pensioenverplichting door de BV overgenomen worden. In het wetsvoorstel moest dat verzoek vóór 1 april 2017 bij de verzekeraar liggen. Dat is nu vóór 1 juli 2017 geworden. Voor die datum moet de DGA de verzekeraar schriftelijk verzoeken om afkoop en waardeoverdracht van het verzekerd pensioen naar de BV. De administratieve uitwerking daarvan mag nog tot na 1 juli 2017 duren.
De mogelijkheden
Vanaf 1 april kan de DGA gebruik maken van de volgende mogelijkheden t.a.v. zijn pensioen in eigen beheer: premievrij laten staan, afstempelen en omzetten naar de oudedagsverplichting (ODV), afstempelen en afkopen met korting of afstorten naar een professionele verzekeraar. De Belastingdienst heeft het keuzeformulier inmiddels op z’n website geplaatst.
De volgorde
Het moment van keuze van één van de bovenstaande mogelijkheden is ook de datum waarop de keuze geëffectueerd moet worden. Een voorbeeld: stel de DGA wil op 13 april het opgebouwde pensioen premievrij maken, afstempelen en omzetten in een oudedagsverplichting. Dan moet de DGA er voor zorgen dat op uiterlijk 13 april een AVA wordt belegd waarin de voorgestelde keuzes worden besproken, er over gestemd en er over wordt besloten. Vervolgens legt de DGA dat vast in AVA-notulen en een addendum of vaststellingsovereenkomst.
Binnen 1 maand na 13 april, dus uiterlijk 12 mei, stelt de DGA de Belastingdienst op de hoogte van de gemaakte keuzes. Dit moet met behulp van een formulier wat de Belastingdienst op z’n website heeft. Vervolgens reageert de Belastingdienst weer naar de DGA en kan de gemaakte keuze uitgevoerd worden. Nog steeds rekening houdend met de keuzedatum van 13 april.
Wat is eerst nodig?
Allereerst is nodig wat misschien wel het laatste gebeurt: toekomstige problemen tussen de DGA en diens partner voorkomen. Niet voor niets staat in de WUPEB uitdrukkelijk dat de partner van de DGA moet instemmen met de keuzes. Als dit niet of niet goed genoeg gebeurt, dan is dit een tikkende tijdbom. Het is daarom goed om vooraf te weten welke gevolgen de keuzes hebben en welke maatregelen hiervoor worden genomen. Een voorbeeld: stel het pensioen wordt omgezet in een oudedagsverplichting en er was een partnerpensioentoezegging, ook bij overlijden van de DGA vóór de pensioendatum. Door de omzetting valt een groot deel van het partnerpensioen weg. Als de DGA dan komt te overlijden, heeft dat t.o.v. toen de ODV nog pensioen was, grote gevolgen voor de overblijvende partner en eventuele kinderen. Op die gevolgen moet de partner gewezen worden en de partner moet hier mee instemmen.
Wat is nog meer nodig?
De WUPEB kent dus verschillende mogelijkheden. Elke mogelijkheid heeft verschillende consequenties. Om daar een keuze uit te kunnen maken is nodig om te weten welke keuze nu de meeste waarde oplevert. In de berekening daarvan worden diverse rendementsgrondslagen gebruikt zoals de heffing in box 3, het verwachte rendement van vermogen in de BV, de belastingheffing over de uitkeringen, enz. Dat maken we heel transparant duidelijk in een overzichtelijk rapport.
De keuze voor het scenario met de hoogste totale waarde hoeft nog niet de beste keuze te zijn. Zo kan een investerings- of overnameplan een andere wending geven aan de te maken keuze.
Het is dus niet alleen nodig om te weten welke keuze de hoogste waarde oplevert, maar ook andere omstandigheden die voor de onderneming van belang zijn.
Indexatie en vrijval verplichting
In heel specifieke gevallen (extern eigen beheer) waar er een geïndexeerd pensioen is toegezegd en de verplichting daarvan ook uit de balans bleek op Prinsjesdag 2016, mag de verplichting lineair afgebouwd worden tot de 87-jarige leeftijd van de DGA. Bij een niet opgevoerde indexatielast bij een pensioenaanspraak waarvoor wel indexatie geldt, kan dus de vrijval van de verplichting ingeval afkoop of omzetting naar de ODV ook niet ten laste van het resultaat komen.
Het belang van de partner; compensatie
Waar er partnerpensioen is opgebouwd en/of verzekerd, heeft de partner dus ook een belang. Keuzes die het oorspronkelijke pensioen beïnvloeden, hebben schriftelijke instemming van de partner nodig. Zo staat dat in de WUPEB. Vervolgens moet de partner voor het verlies aan pensioen of toekomstig inkomen gecompenseerd worden. Dat is de hoofdregel.
De moeilijkheid bij het bepalen van de vorm en de hoogte van de compensatie is dat pensioen een voorwaardelijke aanspraak is zolang het nog niet is ingegaan. De eis van uit te keren partnerpensioen is immers dat de DGA moet zijn overleden en de partner nog in leven is. In de WUPEB staan niet echt richtlijnen en in de memorie van toelichting geeft staatssecretaris Wiebes ook niet een panklare oplossing.
Het belang van een goede en onderbouwde compensatie is echter groot. Uit jurisprudentie blijkt dat de financieel adviseur in het advies nu, rekening moet houden met een worst case-scenario, ook alsof dat over vijf of tien jaar kan optreden. Ook de DGA en diens partner zijn gebaat bij een goede en onderbouwde berekening van de compensatie, om later problemen over de uitleg daarvan of de wijze waarop de omvang is berekend, te voorkomen.
Waar het allemaal begon
Als het goed is begon de beslissing van het reserveren van pensioen in eigen beheer bij de wens om te sparen voor een oudedagsvoorziening. Onze indruk is echter dat veel DGA’s nu voor het eerst echt gaan nadenken over hun pensioensituatie en nog helemaal geen doelstelling hadden met het pensioen in eigen beheer, anders dan besparing van vennootschapsbelasting. Daarom is het goed om nu te beginnen met waar het allemaal om begonnen had moeten zijn: opbouwen of verzekeren van inkomen voor later en voor de nabestaanden bij eerder overlijden. Herijking van die doelstelling kan ook de te maken keuze behoorlijk beïnvloeden.